အဖွဲ့အစည်းဖွဲ့စည်းပုံနှင့် အုပ်ချုပ်စီမံမှု

အပိုင်း – ၂

အဖွဲ့အစည်းဖွဲ့စည်းပုံနှင့် အုပ်ချုပ်စီမံမှု

 ၂.၁ အဖွဲ့အစည်းဖွဲ့စည်းပုံနှင့် အုပ်ချုပ်စီမံမှုဆိုသည်မှာ –

အဖွဲ့တဖွဲ့လုံး၏ ရထားခေါင်းတွဲနှင့်တူသည့် အဖွဲ့ကိုစီမံခန့်ခွဲကြီးကြပ်မှု (oversight)များပြုလုပ်ရသည့် အပိုင်း ဖြစ်သည်။ အဖွဲ့ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် အုပ်ချုပ်စီမံမှုဆိုရာတွင် – 

၁) ဖွဲ့စည်းသည့်အဖွဲ့အနေဖြင့် မည်သည့်မျှော်မှန်းချက်အိပ်မက် (Vision Statement) သို့မဟုတ် ရည်မှန်းချက် (အဖွဲ့၏ဦးတည်ချက်နှင့်လားရာကိုဖော်ပြချက်)

၂) အဖွဲ့အနေဖြင့် မိမိဦးတည်ရာပန်းတိုင်သို့ ရောက်ရှိရန်အတွက် လုပ်ငန်းများလုပ်ဆောင်ရာတွင် မည်သို့လုပ် ဆောင်မည်၊ မည်သူတို့အတွက်လုပ်ဆောင်မည်စသဖြင့် အဖွဲ့အကြောင်းဖော်ပြပါရှိသည့် အဖွဲ့ရပ်တည်ခံယူချက် (mission statement)

၃) အဖွဲ့ကို မည်သို့လုပ်ကိုင်လည်ပတ်မည်၊ မည်သူတို့အတွက်၊ မည်သည့်လုပ်ငန်းများကို လုပ်ကိုင်ပေးမည်ဆို သည်တို့ကို ဖော်ပြသည့် လုပ်ငန်းလည်ပတ်မည့်ပုံစံအတွက် အခြေခံမူများနှင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ (Principles of Operation)

၄) အဖွဲ့၏လုပ်ငန်းများလည်ပတ်ရာတွင် မည်သူကမည်သည့်တာဝန်များကို လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ပြီး မည်သူ့ထံ တာဝန်ခံရမည်ဟု အဖွဲ့တွင် ပါဝင်လုပ်ဆောင်နေကြသူများ၏ တာဝန်ယူ၊တာဝန်ခံမှုနှင့် ရာထူးများကိုဖော်ပြပါ ရှိသည့် စီမံခန့်ခွဲမှုပြအဖွဲ့ဝင်/ဝန်ထမ်းဖွဲ့စည်းပုံ (organizational structure)

၅) တာဝန်ဝတ္တရားများ၊ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်နှင့် အခွင့်အာဏာများ ရှင်းလင်းစွာပြဌာန်းထားသည့် စီမံခန့်ခွဲမှုနှင့် အဖွဲ့ကို ခေါင်းဆောင်မှု (Leadership/management)

၆) အဖွဲ့အစည်းဖွဲ့စည်းပုံနှင့် စံတန်ဖိုးများ (Constitution and organizational values)

၇) အဖွဲ့အစည်း၏မျှော်မှန်းချက်ပန်းတိုင်၊ ရပ်တည်ခံယူချက်၊စံတန်ဖိုး၊အဖွဲ့အစည်း မဟာဗျူဟာ၊ အဖွဲ့အစည်း၏ အဖွဲ့ဝင်/ဝန်ထမ်းများအပါအဝင် အရင်းအမြစ်များ၊ ဦးတည်အုပ်စုများ၏ လိုအပ်ချက်များကို သုံးသပ်ဖော်ထုတ် ၍ ရှေ့လာမည့် နှစ်များ (၃ နှစ် – ၅ နှစ်စာ)အတွက် အဖွဲ့မှ အဖွဲ့ဝင်/ဝန်ထမ်းများ၊ ပတ်သက်ဆက်စပ်သူများ အားလုံး ပါဝင်ဆွေးနွေး၊ရေးဆွဲချမှတ်ထားသည့် မဟာဗျူဟာ သို့မဟုတ် လုပ်ငန်းစဉ် (Strategic Plan or Actiivty Plan) တို့ပါရှိသည်။ 

၂.၂ မျှော်မှန်းအိပ်မက် (Vision Statement)

မျှော်မှန်းအိပ်မက်ဆိုသည်မှာ အောင်မြင်သည့်အခြေအနေတခုတွင် အဖွဲ့အစည်းအနေဖြင့် မည်သို့ ပုံစံရှိမည် ဆိုသည် ကို ပုံဖေါ်စိတ်ကူးယဉ်ကြည့်ပြီး ဖော်ပြချက်ပင် ဖြစ်သည်။

အဖွဲ့တဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ကြရာတွင် စတင်ဖွဲ့စည်းသည့်သူများတွင် အဖွဲ့ဖွဲ့စည်းလိုစေသည့် စေ့ဆော် ချက်များ၊ ရည်ရွယ်ချက်များ၊ ဆန္ဒများရှိတတ်ကြသည်။ တနည်းအားဖြင့် မိမိတို့၏အိပ်မက်များကို တဦးချင်း၊ တယောက်ချင်း လုပ်ဆောင်မည့်အစား အခြားသူများနှင့်ပူးပေါင်း၍ အဖွဲ့အစည်းပုံစံဖြင့် စနစ်တကျ လုပ်ဆောင် ရန် ရည်ရွယ်ကြခြင်းဖြစ်သည်။ လုပ်ဆောင်လိုသည့်စေတနာ၊ စေ့ဆော်မှုများဖြင့် စတင်လုပ်ဆောင်တတ်ကြ သော်လည်း စတင်ဖွဲ့စည်းချိန်တွင် စနစ်တကျဖွဲ့ဖြစ်သည့်အဖွဲ့များဖြစ်မနေတတ်ကြပေ။ သို့သော် အဖွဲ့တဖွဲ့တွင် မျှော်မှန်းအိပ်မက်၊ တနည်းအားဖြင့် အဖွဲ့၏ဦးတည်ချက်နှင့်လားရာကိုဖော်ပြချက် မဖြစ်မနေရှိသင့်သည်။

• အဖွဲ့အစည်းတခု၏ မျှော်မှန်းအိပ်မက် (Vision Statement)ရှိခြင်းဖြင့် အဖွဲ့၏လားရာကို အဖွဲ့တွင် ပါဝင်ပတ်သက်သူများနှင့် စိတ်ဝင်စားသူများအားလုံးကို သိရှိနားလည်စေနိုင်ရုံမျှမက အဖွဲ့ဝင်များ၊ ဝန်ထမ်းများ အားလုံး အနေဖြင့် အဖွဲ့ဦးတည်ချက်နှင့်လားရာများကို နားလည်သဘောပေါက်၍ စိတ်အားထက်သန်မှုကို ဖြစ်စေသည်။
• အဖွဲ့အစည်းတခု၏ မျှော်မှန်းအိပ်မက် (Vision Statement) ကိုရေးဆွဲရာတွင် အဖွဲ့ဝင်များနှင့် ဝန်ထမ်း များ အားလုံးနှင့် ဖြစ်နိုင်လျှင် မိမိလုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ပေးနေသူများကိုပါ ပါဝင်စေခြင်းဖြင့် အားလုံးသဘော တူလက်ခံသည့် မျှော်မှန်းအိပ်မက်တခုကို ရရှိစေနိုင်သည်။ ပါဝင်ပတ်သက်သူများအားလုံး အနေဖြင့်လည်း မိမိတို့ရေးဆွဲချမှတ်ခဲ့သည့် ဦးတည်ချက်နှင့်လားရာအပေါ် ပို၍သက်ဝင်ယုံကြည်မှုရှိနိုင်သည်။

အဖွဲ့အစည်းတခု၏ မျှော်မှန်းအိပ်မက် (Vision Statement)ကို မည်သည့်အချိန်တွင် ရေးဆွဲသင့်သနည်းဟု မေးမြန်းတတ်ကြသည်။ စတင်တည်ထောင်စဉ်ကပင် ရေးဆွဲသင့်သည်။ သို့သော်အဖွဲ့အစည်းအများစုမှာ စတင် တည်ထောင်ခါစတွင် စိတ်လှုပ်ရှားတက်ကြွစွာဖြင့် အဖွဲ့စတင်နိုင်ရန် လုပ်ငန်းများ အကောင်အထည်ဖော် လုပ် ဆောင်နိုင်ရန်ကိုသာ အားစိုက်ခဲ့တတ်ကြပြီး လုပ်ငန်းများစတင်လုပ်ဆောင်ပြီး လည်ပတ်ချိန်ရောက်မှသာ မျှော်မှန်းအိပ်မက်ကို ရေးဆွဲရန်သတိရတတ်ကြသည်။ တနည်းအားဖြင့် အဖွဲ့ စတင်လည်ပတ်ပြီး လုပ်ငန်းများ လုပ်ဆောင်နေသည့်အချိန်ရောက်မှသာ မိမိအဖွဲ့အနေဖြင့် မည်သည့်ဦးတည်ချက်၊ လားရာသို့သွားသင့်သည်ကို လည်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်းသိရှိနားလည်တတ်ကြသည်။ 

အဖွဲ့အစည်းတခု၏ မျှော်မှန်းချက်အိပ်မက်ဆိုသည်မှာ – အဖွဲ့အစည်းအနေဖြင့်  မိမိတို့ဦးတည်လုပ်ဆောင်ပေး မည့် လူအုပ်စု သို့မဟုတ် ကဏ္ဍတခုအတွက် အနာဂတ်တွင် မိမိတို့မြင်တွေ့လိုသည့် အကောင်းမွန်ဆုံး သို့မဟုတ် အလိုလားဆုံးအခြေအနေမျိုးကို ဖော်ပြချက်ပင်ဖြစ်သည်။ အဖွဲ့အစည်းတခု၏ မျှော်မှန်းအိပ်မက်သည် အဖွဲ့၏ ဦးတည်ရာလမ်းကြောင်းအတွက် လမ်းပြကြယ်နှင့် အလားသဏ္ဍာန်တူသည်။ 

လမ်းပြကြယ်ဟုဆိုသည့်အတိုင်း အဖွဲ့တွင်ပါဝင်ပတ်သက်သူများအားလုံးအနေဖြင့် ယင်းကြယ်ရှိရာအရပ်သို့ ဗဟိုပြုသွားရမည်ဆိုသည့် ဦးတည်ချက်ကိုရှင်းလင်းသကဲ့သို့ ယင်းဦးတည်ရည်မှန်းချက်သည် မိမိရောက်နေ သည့်နေရာ၏အထက်တွင် အမြဲရှိနေပြီး လင်းလက်တောက်ပမှု၊ ပျော်ရွှင်စရာများနှင့်ပြည့်နှက်နေမှုများကိုလည်း စိတ်အာရုံတွင်မြင်ယောင်စေခြင်းမျိုးဖြစ်ရန် လိုအပ်သည်။  

အဖွဲ့အစည်းတခု၏ မျှော်မှန်းအိပ်မက်ကိုရေးသားရာတွင် – 

• ရှင်းလင်းတိကျမှုရှိခြင်း – လွယ်ကူစွာနားလည်နိုင်ပြီး အဖွဲ့၏ ရည်ရွယ်ချက်ကို လွယ်ကူစွာ သိရှိနိုင်ခြင်း။

အဖွဲ့အစည်းအနေဖြင့် အနာဂတ်တွင် မြင်လိုသည့် အခြေအနေကို  “တိတိကျကျ” နှင့် “ရှင်းရှင်း လင်းလင်း” မှန်းဆပုံဖော်ကြည့်ရန် လိုအပ်သည်။ 

• ပြင်းပြသည့်စိတ်ဆန္ဒကို မြင်ရပြီး ကိုယ်တိုင်ပါ စိတ်အားထက်သန်မှုကို ဖြစ်စေခြင်း – အဖွဲ့ဝင်များ/ ဝန်ထမ်းများသာမက အခြားဆက်စပ်ပတ်သက်သူများအနေဖြင့်ပါ ပို၍ကောင်းမွန်သည့်အနာဂတ် တခုသို့ ဦးတည်နေသည့်၊ ပြောင်းလဲပေးလိုသည့် ပြင်းပြသည့်စိတ်ဆန္ဒကို မြင်ရပြီး အတူတကွ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်လိုစိတ်နှင့် စိတ်လှုပ်ရှား၊​တက်ကြွမှုကို ဖြစ်ထွန်းစေခြင်း။ 

မျှော်မှန်းအိပ်မက်ကြောင့် ဖတ်ရှုရသူများအားလုံး စိတ်လှုပ်ရှားတက်ကြွစွာဖြင့် အဖွဲ့တွင်ပါဝင်လုပ် ဆောင်လိုစိတ်၊ ပံ့ပိုးကူညီမှုကို ဖြစ်စေရန် လိုအပ်သည်။

• မျှော်မှန်းအိပ်မက်ကို ဦးတည်သည့် လုပ်ငန်းစဉ်များကို အဖွဲ့အနေဖြင့် လုပ်ဆောင်နေကြောင်း မြင် ရခြင်း – လမ်းပြကြယ် နှင့်အလားသဏ္ဍာန်တူသည့် မျှော်မှန်းအိပ်မက်သို့ ဦးတည်သည့် လုပ်ဆောင်ချက် များကို အဖွဲ့အနေဖြင့် လုပ်ကိုင်နေကြောင်းကို အရိပ်အမြွက်အနေဖြင့် ပြသရန်လိုအပ်သည်။
• လူမှုဘဝ အပြောင်းအလဲများကို အာရုံစိုက်ခြင်း – အဖွဲ့၏ထိရောက်စွာလုပ်ဆောင်ပေးနိုင်မှုကြောင့် အကျိုးကျေးဇူး ခံစားရမည့်သူများ၏ လူမှုဘဝကို မည်သို့အကျိုးသက်ရောက်မှုနှင့် အပြောင်းအလဲကို ဖြစ်စေမည်ကို ဖော်ညွှန်းပြနိုင်ရမည်။

မျှော်မှန်းအိပ်မက်များရေးသားရာတွင် – 

၁) လာမည့် ၁၀နှစ် မှ နှစ် ၂၀ အတွင်း သင့်အဖွဲ့၏လုပ်ငန်းများကြောင့် မည်သည့်လူမှုအပြောင်းအလဲများကို မြင်ရအောင်လုပ်ဆောင်ပေးလိုပါသနည်း။

၂) လာမည့် ၁၀နှစ် မှ နှစ် ၂၀ အတွင်း ယင်းမျှော်မှန်းအိပ်မက်ကို ရောက်ရှိခဲ့လျှင် သင့်အဖွဲ့အနေဖြင့် မည်သည့် အခန်းကဏ္ဍတွင် ရှိနေမည်နည်း။ ဆိုသည်ကို စဉ်းစားပုံဖော်ကြည့်၍လည်း ရနိုင်ပါသည်။

မျှော်မှန်းအိပ်မက်များကို ဖတ်ရှုရသည့်အဖွဲ့ဝင်များ/ဝန်ထမ်းများအနေဖြင့် အလွယ်တကူ နားလည်ပြီး အဖွဲ့တွင် ပါဝင်ပြီး လုပ်ဆောင်လိုခြင်းရှိ၊မရှိကို စဉ်းစားဆုံးဖြတ်နိုင်စေရန် ရေးသားရန်လိုအပ်သည်။ 

သတိပြုစေလိုသည့်အချက်တချက်မှာ မျှော်မှန်းအိပ်မက်များကို ရေးသားရာတွင် လက်တွေ့မကျလှသည့်၊ အဖွဲ့အတွက် စိန်ခေါ်မှုများစွာရှိပြီး စွမ်းဆောင်နိုင်ရန်မရေရာသည့် ရည်မှန်းချက်မျိုး မဖြစ်ရန်လိုအပ်သကဲ့သို့ အလွန်အမင်း တိတိကျကျဖြစ်လွန်းလှသည်မျိုးလည်း မဖြစ်ရန်လိုအပ်သည်။ 

အောက်ဖော်ပြပါ မျှော်မှန်းအိပ်မက် (vision) များကို နမူနာအဖြစ် ကြည့်ရှုနိုင်ပါသည်။

Oxfam: A just world without poverty “ဆင်းရဲမွဲတေမှုကင်း၍ တရားမျှတသောကမ္ဘာတစ်ခု”

Save the Children: A world in which every child attains the right to survival, protection, development, and participation. ကလေးတိုင်း အသက်ရှင်နိုင်ခွင့်၊ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှုရရှိခွင့်၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ခွင့် နှင့် ပါဝင်ခွင့်ရရှိစေနိုင်သောကမ္ဘာတစ်ခု

BBC: “To be the most creative organization in the world”

“ကမ္ဘာပေါ်တွင် အဖန်တီးနိုင်ဆုံးအဖွဲ့အစည်းတခုဖြစ်စေရန်”

Disney: “To make people happy.” လူတိုင်းပျော်ရွှင်အောင် လုပ်ဆောင်ပေးရန်

Google: “To provide access to the world’s information in one click” “ကလစ်တစ်ချက်နှိပ်ရုံမျှဖြင့် ကမ္ဘာကြီးရဲ့သတင်းအချက်အလက်များ ရရှိစေနိုင်ရန်”

Instagram: “Capture and share the world’s moments”

 “ကမ္ဘာကြီးရဲ့အမှတ်တရများကို ရယူ၊ မျှဝေရန်”

မျှော်မှန်းအိပ်မက်များရေးသားရာတွင် ဆောင်ရန်၊ရှောင်ရန်အချက်များနှင့်ဖော်ပြပါ နမူနာများကို ဖတ်ရှုပါ။ အောက်ပါ လမ်းပေါ်ကလေးများကို ကူညီပေးနေသည့် လူငယ်အဖွဲ့မှ အဖွဲ့ဝင်တဦးနေရာမှ သင်ကိုယ်တိုင် မျှော်မှန်း အိပ်မက်တခုကို ရေးကြည့် ပေးနိုင်ပါသည်။

လမ်းဆုံလမ်းခွများတွင် နေပူမိုးရွာမရှောင်၊ ဈေးရောင်းနေကြသည့် လမ်းပေါ်ကလေးများကို နေ့စဉ် ဖြတ်သွား ဖြတ်လာတိုင်းမြင်နေကြသည့် တက္ကသိုလ် ကျောင်းသား လူငယ်တစုက ယင်းကလေးများကို တခုခုလုပ်ပေးနိုင် လျှင် ကောင်းမည်ဟု စဉ်းစားမိကြသည်။​ သူတို့အနေဖြင့် ကလေးများကို စာသင်ပေးကြသည်၊ သူတို့၏မိဘများ၊ အလုပ်ရှင်များမငြိုငြင်ရအောင် စာသင်ပေးနေသည့်အချိန်တွင် လူငယ်တချို့က ဈေးကူရောင်းပေးကြသည်။ ကလေးများနှင့် လက်ပွန်းတတီးရှိလာချိန်တွင် ကလေးများ၏ဘဝအခြေအနေများနှင့် သူတို့နေထိုင်ကျင်လည်နေ ရသည့်အခြေအနေကို ပို၍သိရှိလာရသည်။ ပထမတွင် စာသင်ပေးမည်၊ သူတို့ကို တတ်နိုင်သမျှကူညီမည် ဆို သည့်အတွေးသက်သက်ဖြင့် လုပ်ကိုင်ခဲ့ကြရာမှ ကလေးများကို ထိထိရောက်ရောက်ကူညီပြီး သူတို့ဘဝအတွက် အပြောင်းအလဲများဖြစ်သွားအောင် ကူညီကြရန် ဆုံးဖြတ်၍ အဖွဲ့အစည်းတခု စနစ်တကျဖွဲ့စည်းလုပ်ဆောင်ကြ ရန် စဉ်းစားခဲ့ကြသည်။​

လမ်းပေါ်ကလေးများကို ကူညီသည့်အဖွဲ့အနေဖြင့် လမ်းပေါ်ကလေးများကို စာသင်ပေးခြင်း၊ အသက်မွေး ဝမ်းကျောင်းပညာများသင်ကြားပေးခြင်း၊ အလုပ်အကိုင်ရှာဖွေပေးခြင်းနှင့် သူတို့ကျင်လည်နေထိုင်သည့် ရပ်ရွာလူမှုအသိုင်းအဝန်း နှင့် သဟဇာတဖြစ်စေရေးအတွက် လိမ်မာရေးခြားရှိစေရန် အပြောအဆို၊ အနေအထိုင်များကို သင်ကြားပေးခြင်းနှင့် ရပ်ရေး၊ရွာရေးကိစ္စများတွင် ကူညီပေးလာအောင် စည်းရုံးခြင်းတို့ကို လုပ်ဆောင်ပေးခြင်းဖြင့် လတ်တလော ကြုံတွေ့နေရသည့် လမ်းသွားလမ်းလာများကို တောင်းရမ်းခြင်း၊ ပစ္စည်းများ အတင်းအဓမ္မရောင်းခြင်း၊ အချင်းချင်း ခိုက်ရန်ဖြစ်ပွားခြင်း၊ ဆဲရေးတိုင်းထွာခြင်းနှင့် အချို့ လမ်းပေါ်ကလေးများ ကျူးလွန်တတ်သည့် ရာဇဝတ်မှုငယ်များကို သူတို့ကျင်လည်ရာဒေသများရှိ လူမှုအသိုင်း အဝိုင်းများ၏ စိတ်မချမ်းသာမှုနှင့် စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကို ပပျောက်စေနိုင်သည်။ သူတို့ကျင်လည်ရာဒေသများရှိ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းများကိုလည်း ကလေးများ၏ဘဝအခြေအနေများကို နားလည်သိရှိပြီး လက်ခံလာအောင်၊ ကူညီလာအောင် စည်းရုံးပြောပြပေးခြင်း၊ ကလေးများအနေဖြင့်လည်း သဟဇာတဖြစ်အောင် နေထိုင်တတ် လာပြီး ပံ့ပိုးကူညီတတ်သော လမ်းပေါ်ကလေးများအဖြစ် ပြောင်းလဲလာခြင်းဖြင့် လူမှုအသိုင်းအဝန်းတခုလုံး အတွက် အကျိုးရလဒ်အနေဖြင့် အေးချမ်းသာယာသည့် ရပ်ရွာလူမှုအသိုင်းအဝန်းတခုကို ရရှိနိုင်မည်ဟု မျှော်မှန်းယုံကြည်ကြသည်။​ 

၂.၃ အဖွဲ့အစည်း၏ ရပ်တည်ခံယူချက် (mission statement)

အဖွဲ့အစည်းတခု၏ ရပ်တည်ခံယူချက်သည် အဖွဲ့အစည်းအနေဖြင့် မည်သူတို့ အတွက်၊ မည်သည့်လုပ်ငန်းများကို မည်သည့်ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့်လုပ်ဆောင်မည်၊ အဖွဲ့အစည်းမည်သို့ဖွဲ့စည်းပေါ်ပေါက်လာသည်တို့ကို အကျဉ်းချုပ် ဖော်ပြချက်ပင်ဖြစ်သည်။ 

အဖွဲ့အစည်းတခု၏ ရပ်တည်ခံယူချက်ရေးသားရာတွင် ချဉ်းကပ်ပုံ ၂ မျိုးဖြင့် ရေးသားလေ့ရှိသည်။

ပထမတမျိုးမှာ အောက်ပါမေးခွန်းများကို ဖြေဆို၍ ရေးသားခြင်းဖြစ်သည်။

• ဘယ်လိုအဖွဲ့အစည်းမျိုးလဲ? (Who are you as an organization?)
• ဘယ်လိုဖွဲ့စည်း ပေါ် ပေါက်လာသလဲ။ (Why did you exist?)
• အဖွဲ့အစည်းက ဘာတွေလုပ်ဆောင်နေသလဲ။ (What do you do?)
• ဘယ်သူတွေအတွက် ဖွဲ့စည်းထားသလဲ။ (Whom do you serve?)

နောက်တနည်းမှာ – 

• အဖွဲ့၏ရည်ရွယ်ချက် (Purpose)
• လုပ်ငန်း (Business) နှင့်
• တန်ဖိုးထားမှုများ (values) တို့ကို ဖော်ပြရေးသားခြင်းဖြစ်သည်။ 

Oxfam’s Mission Statement 

to work towards a just world without poverty, where people can influence decisions that affect their lives, enjoy their rights, and assume their responsibilities as full citizens. 

လူတိုင်းသည် နိုင်ငံသားအခွင့်အရေးတာဝန်များကို အပြည့်အဝထမ်းဆောင်လျှက် မိမိတို့ဘဝကို သက်ရောက်လာနိုင်သော ဆုံးဖြတ်ချက်များကို လွှမ်းမိုးနိုင်ခွင့်ရှိပြီး မိမိအခွင့်အရေးများကိုခံစား နိုင်သည့် ဆင်းရဲမွဲတေမှုကင်းဝေးပြီး တရားမျှတသောကမ္ဘာတစ်ခုဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်သွားရန် 

“UNICEF promotes the rights and well-being of every child, in everything we do.”

ယူနီဆက်ဖ်သည် လုပ်ဆောင်သည့်လုပ်ငန်းတိုင်းတွင် ကလေးတိုင်း၏ အခွင့်အရေးများနှင့် သာယာဝပြောမှုတို့ကို မြှင့်တင်ပေးသည်။”

Duolingo: “We’re here to develop the best education in the world and make it universally available. Our global team works together to make language learning fun, free, and effective for anyone who wants to learn, wherever they are.”

 “ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံးပညာရေးကို ဖန်တီးပြီး လူတိုင်းအသုံးပြုနိုင်အောင် ကျွန်ုပ်တို့အနေဖြင့် ကြိုးပမ်း နေပါသည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာအဖွဲ့သည် မည်သည့်နေရာမှဖြစ်စေ ဘာသာစကား သင်ယူလို သူတိုင်းအတွက် အခမဲ့၊ ပျော်ရွှင်စရာနှင့် ထိရောက်စေရန် လုပ်ဆောင်ပေးလျက်ရှိသည်။

၂.၄ အဖွဲ့အစည်း၏အခြေခံမူများ (Principles of Operation)
အဖွဲ့အစည်း၏အခြေခံမူများနှင့်လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများသည် အဖွဲ့အစည်းကိုမည်သို့လည်ပတ်လုပ်ဆောင်မည် ဆိုသည်ကို လမ်းညွှန်ပေးပြီး အဖွဲ့အစည်းတွင် ပါဝင်ပတ်သက်သူများလိုက်နာရန် အဖွဲ့အစည်းမှ ချမှတ် ထား သည့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့် အဖွဲ့၏ အခြေခံသဘောသဘာဝများကို ဖော်ပြပေးထားချက်များဖြစ်သည်။

ရှေးဦးစွာ အခြေခံမူဆိုသည့်အဓိပ္ပါယ်ကို ရှင်းပြလိုပါသည်။ အခြေခံမူဆိုသည်မှာ အဖွဲ့အစည်းအဖွဲ့ဝင်များ အားလုံးက ယုံကြည်လက်ခံရပ်တည်သည့် စည်းမျဉ်း စည်းကမ်း၊ ယုံကြည်မှုပင်ဖြစ်သည်။ အဖွဲ့အတွင်းရှိ တဦးနှင့်တဦးအကြား မည်သို့ဆက်ဆံကြမည်၊ လုပ်ငန်းများကို မည်သို့လုပ်ဆောင်မည်၊ အဖွဲ့ပြင်ပမှသူများကို မည်သို့ ဆက်ဆံမည်တို့ကို အဖွဲ့ဝင်များက သဘောတူလက်ခံ၊ ချမှတ်ထားသည့် စည်းမျဉ်းများ၊ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများလည်း ဖြစ်ကြသည်။

အဖွဲ့အစည်း၏အခြေခံမူများကို အဖွဲ့၏လုပ်ငန်းများ စတင်လုပ်ဆောင်၊ လည်ပတ်လာချိန်တွင် အဖွဲ့ဝင်များ၊ ဝန်ထမ်းများအားလုံး ဝိုင်းဝန်းဆွေးနွေးချမှတ်သင့်သည်။ အခြေခံမူများကို ချမှတ်ရာတွင် အဖွဲ့အစည်း၏ မျှော်မှန်း အိပ်မက်နှင့် ရပ်တည်ခံယူချက်၊ ဖွဲ့စည်းပုံ (constitution) များကို ပြန်လည်သုံးသပ်၍ ယင်းတို့နှင့် ဆက်စပ်၍ မည်သည့်အချက်များကို လုပ်ငန်းလည်ပတ်ရာတွင် အခြေခံမူများအဖြစ် ထည့်သွင်းရေးဆွဲမည် ဆိုသည်ကို သေချာစွာ ဝိုင်းဝန်းစဉ်းစား၊ဆွေးနွေး၍ အတည်ပြုချမှတ်သင့်သည်။ အခြေခံမူများအဖြစ် ထည့်သွင်းရန် စဉ်းစားရာ၌ နေ့စဉ်ဘဝတွင် မည်သို့ ကျင့်သုံးမည်ဆိုသည်ကိုလည်း တပါတည်းဆွေးနွေး စဉ်းစားမှသာလျှင် အဖွဲ့အတွက် လက်တွေ့ကျပြီးအမှန်တကယ် လိုက်နာနိုင်မည့်မူများဖြစ်နိုင်ပါမည်။
အဖွဲ့အစည်းအမျိုးမျိုးရှိကြသည့်အတွက် မိမိတို့အဖွဲ့အတွက် မဖြစ်မနေ ထည့်သွင်းရမည့်၊ အရေးပါ၍ တန်ဖိုးထားသည့် အခြေခံမူများကို စဉ်းစားသင့်သည်။ ဥပမာ – ကလေးသူငယ်များအတွက် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်နေသည့်အဖွဲ့များတွင် အဖွဲ့ဝင်များ၊ဝန်ထမ်းများနှင့် ပတ်သက်ဆက်စပ်သူအားလုံးကိုယ်တိုင် လုပ်ငန်းအတွက်သာ မက မိမိတို့၏ပုဂ္ဂလိကဘဝတွင်ပါ ကလေးသူငယ်များ ၏ အခွင့်အရေးအကာအကွယ်ပေးသည့်အခြေခံမူများကို လေးစားလိုက်နာ၍ ကလေးသူငယ်များ၏ အခွင့်အရေးကို ချိုးဖောက်သည့်မည်သည့်အပြုအမူမျိုးကို လုံံးဝ လက်မခံသည့်မူများချမှတ်ထားပြီး ချိုးဖောက်ပါက ထိရောက်စွာအရေးယူမည့် မူဝါဒမျိုးချမှတ်လေ့ရှိကြသည်။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းလုပ်သည့်အဖွဲ့များသည်လည်း အဖွဲ့တွင် ပလပ်စတစ်အသုံးပြုမှုကို လျော့ချရေး သို့မဟုတ် အသုံးမပြုရေးမူမျိုးလည်း ချမှတ်တတ်ကြသည်။ အချို့အခြေခံမူများကို အခြေအနေ နှင့် အချိန်ကာလတခုတွင် လိုအပ်ချက်များအရ ထပ်မံဖြည့်စွက်ခြင်း၊ ပြင်ဆင်ချမှတ်ခြင်းမျိုးလည်းရှိသည်။

ယေဘုယျအားဖြင့် အဖွဲ့အစည်းများတွင် ဒီမိုကရေစီနည်းကျကျ အားလုံးပါဝင်သည့်ချဉ်းကပ်လုပ်ဆောင်မှု (Parcipatory approach) ကို ယုံကြည်လက်ခံသည့်အခြေခံမူမျိုးကို ကျင့်သုံးမည်ဟု ချမှတ်လေ့ရှိကြသည်။ ထိုသို့ထည့်သွင်းလျှင် လက်တွေ့တွင် ဆုံးဖြတ်ချက်ချခြင်း၊ အစီအစဉ်ရေးဆွဲခြင်းမှစ၍ လုပ်ငန်း အကောင် အထည်ဖော်မှု၊ ပြန်လည်သုံးသပ်မှုအထိ ပတ်သက်ဆက်စပ်သူများအားလုံးပါဝင်ခွင့်ရသည့်အခြေအနေ ဖြစ်အောင် ဖန်တီးပေးနိုင်သည့် အခြေအနေမျိုး လိုအပ်မည်။ အခြေခံမူအနေဖြင့် ထည့်သွင်းထားသော်လည်း လက်တွေ့ မည်သို့ကျင့်သုံးမည်ဆိုသည့်အချက်မပါလျှင် အဓိပ္ပါယ်မရှိလှပေ။

၂.၅ အဖွဲ့အစည်း ဖွဲ့စည်းမှုဇယားရေးဆွဲခြင်း (Developing an organizational chart)

အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုကို လည်ပတ်အောင် လုပ်ဆောင်ရခြင်းသည် ကြီးမားသော တာဝန်တစ်ခုဖြစ်သည်။ လူတစ်ဦး တည်းမှ အားလုံးကိုဆောင်ရွက်နိုင်မည်မဟုတ်ပါ။ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအတွက် ဆောင်ရွက်လိုသည့် လုပ်ဆောင် ချက်များအားလုံးကို အဆင်ပြေပြေ၊အရည်အသွေးပြည့်မီ ပြီးမြောက်အောင်လုပ်ဆောင်နိုင်ရန်အတွက် ကဏ္ဍ အသီးသီးတွင် လုပ်ငန်းတာဝန်များ ခွဲဝေချမှတ်ခြင်း၊ လုပ်ငန်းပြီးစီးမှုအခြေအနေများကို ကြီးကြပ်ပေးသူနှင့် တာဝန်ခံ ပေးသူများ ထားရှိခြင်းတို့ပါရှိသည့် အဖွဲ့အစည်းဖွဲ့စည်းမှုဇယားကို စနစ်တကျရေးဆွဲထားရန် လိုအပ် သည်။

အဖွဲ့အစည်း ဖွဲ့စည်းပုံဇယား (Organizational Structural Chart) ဆိုတာဘာလဲ။

အဖွဲ့အစည်းဖွဲ့စည်းပုံဇယားဆိုသည်မှာ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု၏ ဖွဲ့စည်းပုံကို ကိုယ်စားပြုဖော်ပြသော ဒိုင်ယာဂရမ် တစ်ခုဖြစ်သည်။ ယင်းဇယားတွင် ဝန်ထမ်းများ၊ ဌာနများနှင့် ၎င်းတို့အချင်းချင်း၏ ဆက်နွယ်မှုများ၊ အဖွဲ့အစည်း ၏ စီမံကိန်းများစသည်တို့ကို ဖော်ပြသည်။ ဖွဲ့စည်းမှုဇယားထဲတွင် ပါဝင်သောအစိတ်အပိုင်းများကို “ကိုယ်အင်္ဂါ အစိတ်အပိုင်းများ” (လူ့ခန္ဓာကိုယ်အတွင်း နှလုံး၊ အသည်း စသောကိုယ်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းများနှင့် တင်စား ခေါ် ဝေါ်ကြသည်။ အဖွဲ့အစည်းသည် မိမိ၏ကိုယ်အင်္ဂါ များအားလုံး ကျန်းမာပြီး တစ်ဦးကိုတစ်ဦး ကူညီကာ ပူးပေါင်း လုပ်ဆောင်နေမှသာ သန်မာကြံ့ခိုင်သော အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။

အဖွဲ့အစည်း ဖွဲ့စည်းပုံဇယားရေးဆွဲရန် ဘာကြောင့်လိုအပ်ပါသလဲ။

⚛️အဖွဲ့တွင် ပါဝင်သူများ/ဝန်ထမ်းများအတွက် ဌာနအလိုက် လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာနှင့် တာဝန်ယူမှု၊တာဝန်ခံမှု အဆင့်ဆင့်ကို ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြပေးနိုင်သည်။
⚛️လုပ်ငန်းတာဝန်များ မည်သို့ခွဲဝေထားသည်ကို ဖော်ပြနိုင်သည်။
⚛️မည်သည့်ဌာနများရှိပြီး တဌာနတွင် ဝန်ထမ်းဘယ်နှစ်ဦးရှိသည်၊ မည်သည့် စီမံကိန်းများ ရှိသည်တို့ကိုလည်း ရှင်းလင်းစွာသိရှိနိုင်သည်။
⚛️ဝန်ထမ်းများအနေဖြင့် မိမိတို့အမည်၊ မိမိတို့ဌာန၏ အဖွဲ့အစည်းအတွင်းပါဝင်မှုကို သိသာ ထင်ရှားစွာမြင်ရခြင်းအတွက် အဖွဲ့အစည်းအပေါ် ပို၍တန်ဖိုးထားလာစေသည်။
⚛️အဖွဲ့အစည်းအပြင်ဘက်ကလူများအနေဖြင့်လည်း အဖွဲ့၏ဖွဲ့စည်းပုံ၊ အဓိကလုပ်ငန်းခွင်များကို နားလည်စေသည်။
⚛️တာဝန်အပ်နှင်းမှုကို လွယ်ကူစွာ နားလည်စေနိုင်သည်။
⚛️စနစ်တကျ အဆင့်ဆင့်တာဝန်ပေးအပ်ခြင်းနှင့် ကြီးကြပ်လုပ်ဆောင်ခြင်းတို့ပါရှိသည့် ဖွဲ့စည်းပုံ ဇယားရှိသည့် အဖွဲ့အစည်းတခုသည် မိမိတို့အဖွဲ့၏ရည်မှန်းချက်များကို မျှော်မှန်း သည့်အတိုင်း အောင်မြင်အောင် လုပ်ကိုင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ဖွဲ့စည်းပုံဇယားသည် အဖွဲ့ကို ပြင်ပမှသူများနားလည်ရန်အတွက်သာ မဟုတ်ဘဲ၊ မိမိအဖွဲ့အစည်း၏ စံတန်ဖိုးများ၊ အခြေခံမူများ၊မျှော်မှန်းအိပ်မက်နှင့် ရပ်တည်ခံယူချက်များအတိုင်း ဆုံးဖြတ်ချက်များ ချမှတ်ခြင်းနှင့် လုပ်ငန်း တာဝန်ဝတ္တရားများကို အကောင်းဆုံးစီမံခန့်ခွဲပေးနိုင်သည့် ပုံစံမျိုးဖြစ်ရန် အရေးကြီးသည်။

ဖွဲ့စည်းပုံဇယားရေးဆွဲရာတွင် မည်သူများ ပါဝင်သင့်သလဲ။

အဖွဲ့အစည်း၏ ဖွဲ့စည်းပုံဇယားကို ရေးဆွဲရာတွင် တစ်ဦးတစ်ယောက် လူတစုက ရေးဆွဲခြင်းမျိုး မလုပ်သင့်ပဲ အဖွဲ့အစည်း တခုလုံး ပါဝင်သင့်သည်။ မည်သူသည် မည်သူနှင့်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မည်၊ ဆုံးဖြတ်ချက်များကို မည်သို့ ချမှတ်မည်ဆိုသည်တို့ကို ညှိနှိုင်း၍ သဘောတူညီမှုရယူသင့်ပြီး နောက်ဆုံး အဆင့်တွင်မှ ဦးဆောင်အဖွဲ့က သုံးသပ်အတည်ပြုသင့်သည်။

မည်သည့်အချိန်တွင် ရေးဆွဲသင့်ပါသလဲ။

✍️အဖွဲ့အစည်းကို စတင်တည်ထောင်သည့်အချိန်တွင် ပထမဆုံးဖွဲ့စည်းမှုဇယားရေးဆွဲသင့်သည်။
✍️အဖွဲ့အစည်းစတင်လည်ပတ်ပြီး အဖွဲ့ဝင်/ဝန်ထမ်းများ များပြားလာချိန်တွင် ပြန်လည်သုံးသပ်၍ ပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်း ရေးဆွဲနိုင်သည်။
✍️ဖွဲ့စည်းပုံအပြောင်းအလဲ (ဥပမာ– ဖွဲ့စည်းပုံပြင်ဆင်ခြင်း၊ စီမံကိန်းအသစ်စတင်ခြင်း/ပြီးဆုံးခြင်း၊ ဝန်ထမ်းပြောင်းလဲခြင်း) ရှိသည့်အချိန်တိုင်း update ပြုလုပ်သင့်သည်။
✍️ဝန်ထမ်းအသစ်များသည် မိမိတို့၏အမည်များကို ဇယားအတွင်းတွင် တွေ့ရသည့်အခါတွင် မိမိအနေဖြင့် အဖွဲ့တွင်ပါဝင်သူတဦးအဖြစ် ပို၍ခံစားသက်ဝင်လာနိုင်မည်။

ကောင်းမွန်သောဖွဲ့စည်းပုံဇယားတခု၏ အင်္ဂါရပ်များ
👍လုပ်ငန်းတာဝန်များကို သတ်သတ်မှတ်မှတ် ပေးထားပြီး ရှင်းလင်းတိကျသည်။
👍တာဝန်ခံမှု၊ အစီရင်ခံမှုများနှင့် ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲသူများကို မြင်သာစွာ ဖော်ပြထားသည်။
👍အကြံဉာဏ်ရယူနိုင်မည့်သူများ၊ ဆုံးဖြတ်ချက်ချမည့်သူများကို သီးခြားဖော်ပြထားပြီး ဆုံးဖြတ်ချက်များအကောင်အထည်ဖော်ရာတွင် အထောက်အကူဖြစ်စေသည်။
မည်သို့ရေးဆွဲသင့်ပါသလဲ။
👍ဖွဲ့စည်းပုံဇယားရေးဆွဲ(ပြန်လည်သုံးသပ်/ပြင်ဆင်)ရာတွင် အဖွဲ့အစည်းရှိ အဖွဲ့ဝင်/ဝန်ထမ်းများ အားလုံး ပါဝင်သင့်သည်။
👍ရေးဆွဲရာတွင် စံတန်ဖိုးများ၊ အခြေခံမူများ၊မျှော်မှန်းအိပ်မက်နှင့် ရပ်တည်ခံယူချက်များကို ပြန်လည် ကိုးကားသင့်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် အဖွဲ့အနေဖြင့် အောက်ခြေမှအဆင့်ဆင့်တက်သည့်နည်းလမ်း (bottom-up approach) ကို ယုံကြည်လက်ခံသည့် လူထုအခြေပြုဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်လျှင် အဆင့်ဆင့်ဖြင့်အုပ်ချုပ်သည့် စနစ် (hierarchy)ပုံစံမျိုးထက် တာဝန်ယူမှုနှင့် တာဝန်ခံမှုကို ခွဲဝေလုပ်ဆောင်ပုံကို အလေးထားပြီး အားလုံး စုစည်းခေါင်းဆောင်သည့် (collective leadership) ပုံစံဖြင့် ဖွဲ့စည်းမှုပုံစံမျိုး ရေးဆွဲသင့်သည်။
👍အဖွဲ့ဝင်များ/ဝန်ထမ်းများအားလုံးနှင့်အတူ လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာများကို မည်သို့ခွဲဝေတာဝန်ယူမည်၊ ဆုံးဖြတ်ချက်များချမှတ်ရာတွင်လည်းကောင်း၊ ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရာတွင်လည်းကောင်း မည်သည့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများ ချမှတ်လုပ်ဆောင်မည်ကို ဝိုင်းဝန်းစဉ်းစားသင့်သည်။

အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု၏ ဖွဲ့စည်းပုံဇယားကို ရေးဆွဲရာတွင် အောက်ဖော်ပြပါအခန်းကဏ္ဍအသီးသီးတွင် တာဝန်ယူ မည့်သူများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန်လိုအပ်သည်။
💟 အုပ်ချုပ်စီမံမှု (Governance) – အဖွဲ့အစည်းတခု၏ အမြင့်ဆုံးအစိတ်အပိုင်းဖြစ်ပြီး စီမံအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ ကဲ့သို့ အဖွဲ့၏နေ့စဉ်လုပ်ငန်းများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်မှုမရှိချေ။ သို့သော် အဖွဲ့အစည်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အတွက် အရေးပါသည့်အခန်းကဏ္ဍတွင် ရှိကြသည်။ အဖွဲ့၏ ရပ်တည်မှုအပေါ် ထင်ဟပ်သည့် မျှော်မှန်း အိပ်မက်ရှိကြသည့်သူများနှင့် ဖွဲ့စည်းထားသည့်အစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည်။ အုပ်ချုပ်မှုအဖွဲ့ (Governing Body)၊ ဒါရိုက်တာဘုတ်အဖွဲ့ (Board of Directors)၊ အကြံပေးဘုတ်အဖွဲ့ (Board of Trustees, Advisory Board)စသည်ဖြင့် ခေါ်ဝေါ်လေ့ရှိကြသည်။
တိုက်ရိုက်ပါဝင်ဆောင်ရွက်နေရန်မလိုအပ်သော်လည်း စံတန်ဖိုးများ၊ အခြေခံမူများ၊မျှော်မှန်း အိပ်မက်နှင့် ရပ်တည်ခံယူချက်များရေးဆွဲပြီး အဖွဲ့အစည်း၏လားရာလမ်းကြောင်းနှင့် မဟာဗျူဟာများ ချမှတ်ရာတွင် ဦးဆောင်မှုပေးရသူများဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် အဖွဲ့အစည်းချမှတ်ထားသည့် မဟာဗျူဟာများနှင့် လက်ရှိ လုပ်ငန်းများအကြား ကိုက်ညီမှုအခြေအနေကို ကြည့်ရှုသုံးသပ်ပေးပြီး လိုအပ်သည့် အကြံဉာဏ်များ၊ လမ်းညွှန်မှုများနှင့် ပံ့ပိုးကူညီမှုများကို ပေးသည့် ထိပ်ဆုံးပိုင်း အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ကြသူများ ဖြစ်သည်။
အုပ်ချုပ်မှုအဖွဲ့တွင် တာဝန်ခွဲဝေမှုရှိတတ်သည်။ သို့ရာတွင် အချို့အုပ်ချုပ်မှုအဖွဲ့များသည် ဖွဲ့စည်းစဉ်ကပင် အမြဲတမ်း ဥက္ကဋ္ဌ၊ ဒုဥက္ကဋ္ဌနေရာများကို ရွေးချယ်တတ်သော်လည်း အချို့မှာ အလှည့်ကျပုံစံဖြင့် လုပ်ဆောင် လေ့ရှိကြသည်။ အဖွဲ့အနေဖြင့် မဲခွဲဆုံးဖြတ်ရာတွင် လွယ်ကူစေရန်အတွက် ၃ ဦး၊ ၅ ဦး၊၇ ဦး စသဖြင့် မ – ဂဏန်းဖြင့် ဖွဲ့စည်းကြရသည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် အဖွဲ့တွင် ဥက္ကဋ္ဌ(ဦးဆောင်အဖြစ်အစည်းအဝေးကျင်းပသူ) ဒုဥက္ကဋ္ဌ (ဥက္ကဋ္ဌမရှိသည့်အခါအစားထိုး), အတွင်းရေးမှူး (အစည်းအဝေးမှတ်တမ်းရေးခြင်းနှင့် အဖွဲ့မှ ထုတ် ပေးသောစာများရေးခြင်း), ဘဏ္ဍာရေးမှူး (အဖွဲ့၏ ငွေကြေးတာဝန်များကို ကြီးကြပ်သူ) စသည် ဖြင့် ဖြစ်ကြသည်။ အုပ်ချုပ်မှုအဖွဲ့မှခန့်ထားသည့် အမှုဆောင် ညွှန်ကြားရေးမှူးသည် အတွင်းရေးမှူး တာဝန် ကို ပေးအပ်ခံရလေ့ရှိပြီး အဖွဲ့၏အရွယ်အစားနှင့် ပါဝင်သူများ၏ ကျွမ်းကျင်မှုနှင့် အခြေအနေအပေါ် မူတည်၍ အဖွဲ့၏ ဘဏ္ဍာရေးမှူးကို အုပ်ချုပ်မှုအဖွဲ့တွင် ထည့်သွင်းပါဝင်စေသည်။ အဖွဲ့အစည်းသက်တမ်း သို့မဟုတ် အနေအထားပေါ် အခြေခံ၍ အချို့အဖွဲ့အစည်းများက နာယကနေရာတွင် မိမိတို့လေးစားယုံကြည်ရသူများ၊ ကျော်ကြားသည့်ခေါင်းဆောင်များ သို့မဟုတ် အသက်အရွယ်ကြီးရင့်သွားသည့် စတင်တည်ထောင်ခဲ့ကြသူ များ၊ ယခင်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ဝင်များကို ထားတတ်သည့်အစဉ်အလာလည်းရှိကြသည်။
💟ခေါင်းဆောင်မှုနှင့် စီမံခန့်ခွဲမှု (Leadership and Management) –အဖွဲ့အစည်းတခု၏ ဖြစ်တည်မှုအပေါ် အခြေခံ၍ အဖွဲ့အစည်းစတင်တည်ထောင်သူ/များ (အဖွဲ့ခေါင်းဆောင်/များ) က အုပ်ချုပ်မှုအဖွဲ့ကို မိမိတို့ လုပ်ငန်းများနှင့် ဆက်စပ်ပတ်သက်ပြီး အကြံဉာဏ်ကောင်းများ၊ ကူညီပံ့ပိုးမှုများပေးနိုင်သည့်သူများကို အုပ်ချုပ်မှုအဖွဲ့ဝင်များအဖြစ် ပါဝင်ပေးရန် ဖိတ်ခေါ်ခြင်းမျိုးရှိသကဲ့သို့ ကော်ပိုရိတ်နှင့် အချို့ ပြည်တွင်း အစိုးရမဟုတ်သည့် အဖွဲ့များတွင် အုပ်ချုပ်မှုအဖွဲ့က အမှုဆောင်ညွှန်ကြားရေးမှူး သို့မဟုတ် ညွှန်ကြားရေးမှူး ရာထူးမျိုးကို ရွေးချယ်ခန့်အပ်ခြင်းမျိုးလည်း ပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ ခေါင်းဆောင် (များ) သို့မဟုတ် အဖွဲ့အစည်း၏အမှုဆောင်ညွှန်ကြားရေးမှူး သို့မဟုတ် ညွှန်ကြားရေးမှူးသည် အုပ်ချုပ်မှုအဖွဲ့နှင့် အဖွဲ့အစည်း အကြား အဓိကချိတ်ဆက်ပေးရသူ ဖြစ်သကဲ့သို့ အဖွဲ့အစည်းတခုလုံးကို တာဝန်ခံရသူ လည်း ဖြစ်သည်။
အဖွဲ့အစည်း၏အရွယ်အစား၊ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် လုပ်ငန်းများအပေါ် အခြေခံ၍ စီမံခန့်ခွဲမှုအဖွဲ့ (Management Team) ကို ဖွဲ့စည်းကြသည်။ စီမံခန့်ခွဲမှုအဖွဲ့ကို ခေါင်းဆောင် (များ) သို့မဟုတ် အဖွဲ့အစည်း၏အမှုဆောင် ညွှန်ကြားရေးမှူး သို့မဟုတ် ညွှန်ကြားရေးမှူးက ဦးဆောင်ပြီး ချမှတ်ထားသည့် ရည်မှန်းချက် ပန်းတိုင်များ၊ မဟာဗျူဟာ များကို လက်တွေ့ အကောင်အထည်ဖော်ရန် အတွက် အဓိကတာဝန်ရှိသူ/ အဖွဲ့ဖြစ်သည်။ အဖွဲ့အစည်းကြီးများတွင် စီမံခန့်ခွဲမှုအဖွဲ့သည် သီးခြား “အကြီးတန်းစီမံခန့်ခွဲမှုအဖွဲ့ (Senior Management Team)” သို့မဟုတ် “အမှုဆောင်အဖွဲ့(Executive Commitee)” အဖြစ် ဖွဲ့စည်းတတ်သည်။ စီမံခန့်ခွဲမှုအဖွဲ့ သည် စီမံခန့်ခွဲမှုနှင့် စီမံကိန်း များကို စနစ်တကျ အစီအစဉ်နှင့် လုပ်ထုံး လုပ်နည်းများ ချမှတ် အကောင် အထည်ဖော်ရန် အဖွဲ့အစည်း၏ နေ့စဉ် လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုများကို တာဝန်ယူကြရသည်။ ဝန်ထမ်း၊ ပစ္စည်း နှင့် ငွေကြေးရင်းမြစ်များကို သုံးစွဲရာတွင် ထိထိရောက်ရောက် ဖြစ်စေရန် စီမံခန့်ခွဲရသည်။ ထို့အပြင် အဖွဲ့အစည်း၏ မူဝါဒများအတိုင်း လုပ်ဆောင်မှုရှိ/မရှိနှင့် လုပ်ငန်း၊စီမံကိန်းများသည် လျာထားခန့်မှန်းချက် နှင့် ကိုက်ညီမှုရှိ/မရှိကို စစ်ဆေးရသည်။ စီမံခန့်ခွဲမှုအဖွဲ့တွင် ယေဘုယျအားဖြင့် လုပ်ငန်းလည်ပတ်ရန် ပံ့ပိုး ပေးသည့် အုပ်ချုပ်ရေး/ဘဏ္ဍာရေးဌာန (Operations) နှင့် လုပ်ငန်းအကောင်အထည်ဖော်သည့်စီမံကိန်းဌာန (Program) ဟူ၍ နှစ်ခုခွဲခြားနိုင်သည်။
🐭အုပ်ချုပ်ရေး(Administration) – အုပ်ချုပ်ရေးဌာနသည် အဖွဲ့အစည်းအပေါ်အခြေခံ၍ ရုံးလုပ်ငန်း များ စနစ်တကျဖြစ်အောင် ကြီးကြပ်ခြင်း၊ စာရွက်စာတမ်းများ ပြည့်စုံရေးသားမှု၊ ရုံးလုပ်ငန်း ဆောင်တာ များကို အဆင်ပြေချောမွေ့အောင်ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ စီမံကိန်းဝန်ထမ်း များအား လိုအပ်သော ပံ့ပိုးကူညီမှု ပြုလုပ်ပေးခြင်းတို့ကို လုပ်ဆောင်သည်။
🐭ဘဏ္ဍာရေး/စာရင်းအင်း(Finance and Accounting) – ငွေကြေးနှင့်ဆိုင်သမျှတာဝန်များအတွက် တာဝန်ယူရသည်။ လုပ်ငန်းစဉ်များကို လျာထားချက်ငွေကြေးအလိုက် သုံးစွဲရန် ကြီးကြပ်ပြီး၊ စာရင်း ကိုင် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများကို တိတိကျကျလိုက်နာရန် ကြပ်မတ်ပေးရသည်။
🐭စီမံကိန်းအကောင်အထည်ဖော်မှု (Project Implementation) –အဖွဲ့အစည်း တခုသည် မိမိတို့ ဆောင်ရွက်လိုသော လုပ်ငန်းများကို ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်များအတိုင်း၊ လုပ်ဆောင်ရန် ကတိကဝတ် များအတိုင်း မလုပ်ဆောင်နိုင်လျှင် အဖွဲ့အစည်းတည်ရှိရန်အကြောင်းပြချက် မရှိတော့ပါ။ ထိုကြောင့် လုပ်ငန်း၊စီမံကိန်းများကို ထိထိရောက်ရောက် လုပ်ဆောင်နိုင်မှုသည် အဖွဲ့အစည်း၏ အရေးကြီးဆုံး တာဝန်ဖြစ်သည်။ စီမံကိန်းလုပ်ဆောင်ရာတွင် စီမံခန့်ခွဲမှု၊ ငွေကြေးအသုံးချမှု မှန်ကန်မှု၊ ဝန်ဆောင်မှု အရည်အသွေးမြင့်မှုတို့ကိုလည်း ဦးစားပေး ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သည်။

အဖွဲ့အစည်း၏ ဖွဲ့စည်းပုံဇယားတခုရေးဆွဲခြင်း သို့မဟုတ် ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရေးဆွဲခြင်း

အဖွဲ့အစည်း ဖွဲ့စည်းပုံဇယား (Organizational Structure) မှာ ဘာတွေထည့်သွင်း ရေးဆွဲမလဲ။
• အဖွဲ့အစည်းအမည်
• အဖွဲ့အစည်းအတွင်းရှိ အာဏာ/လုပ်ငန်းတာဝန်ခွဲဝေမှုများ
• ဌာနအမည်များ
• စီမံကိန်းအမည်များ
• ဝန်ထမ်းအမည်များ
• ရာထူးများ
• ဝန်ထမ်းများ၏ ဓာတ်ပုံများ
အထက်ဖော်ပြပါ အချက်အလက်များထဲမှ မည်သည့်အချက်အလက်များကို ထည့်သွင်းသင့်သည်ကို ဆွေးနွေး ရွေးချယ်ကြပြီး မိမိအဖွဲ့နှင့် အသင့်တော်ဆုံးဇယားတခုကို ရေးဆွဲရမည်ဖြစ်သည်။ အကောင်းဆုံး ဖွဲ့စည်းပုံ ဇယားဆို၍ တမျိုးတည်းမရှိသကဲ့သို့ တစ်ဖွဲ့အတွက် သင့်တော်သည့်ဖွဲ့စည်းပုံက အခြားတဖွဲ့နှင့် အဆင်မပြေ သည်မျိုးလည်း ဖြစ်နိုင်သည်။

သတိပြုရမည့်အချက်များ

✋🏻ဇယားတွင်ဖော်ပြချက်များအားလုံး တသမတ်တည်းဖြစ်ပါစေ။ ဝန်ထမ်းအမည်ထည့်မည်ဆိုပါက အားလုံးအမည်ကို ထည့်သွင်းပါ။ အလားတူပင် ရာထူးများထည့်မည်ဆိုလျှင်လည်း အားလုံးကိုထည့်ရန်လိုအပ်ပါသည်။
✋🏻ဌာနနှင့် ရာထူးတာဝန်ခေါင်းစဉ်များ မရှုပ်ပါစေနှင့်။ လူတဦး၏အမည်ဘေးတွင် “အုပ်ချုပ်ရေးဌာန” ဆိုသည့်ခေါင်းစဉ်မျိုး မဖြစ်သင့်ပဲ “အုပ်ချုပ်ရေးမှူး”သို့မဟုတ် သူ၏ရာထူး အတိအကျကို ဖော်ပြရန်လိုအပ်ပါသည်။
✋🏻ဥက္ကဋ္ဌ ဟု ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲထားပြီးလျှင် ညွှန်ကြားရေးမှူးဟု ထပ်၍ ဖြည့်စွက်ခြင်းမျိုး မလုပ်သင့်ပါ။ တစ်မျိုးတည်းသုံးခြင်းက ပို၍အဆင်ပြေပါသည်။
✋🏻အဖွဲ့ရှိ မည်သည့်ဝန်ထမ်းများကိုမှ ချန်လှပ်မထားခဲ့သင့်ပါ။ အဖွဲ့အတွက် အလုပ်လုပ်နေကြ သည့်အဖွဲ့ဝင်များ၊ စေတနာ့ဝန်ထမ်းများ၊ ရုံးအကူဝန်ထမ်းများ(ဥပမာ- ရုံးသန့်ရှင်းရေးဝန်ထမ်း၊ ညစောင့်၊ ယာဉ်မောင်း) အားလုံးပါအောင် ထည့်သွင်းဖော်ပြရန် လိုအပ်ပါမည်။

အဖွဲ့အစည်းဖွဲ့စည်းပုံနမူနာများကို ပုံများတွင် ကြည့်နိုင်ပါသည်။ 

နမူနာ – ၅ တွင်ဖော်ပြသည့်ဇယားသည် အဖွဲ့တွင် လုပ်ငန်းလုပ်ဆောင်နေသူများ၏ ရာထူး၊အမည်နှင့်ပုံများကိုသာ ဖော်ပြပေးထားသည့် ဇယားဖြစ်ပြီး ယင်းဇယားတွင် မည်သူက မည်သူ့ကို တာဝန်ခံရသည်၊ ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲသည်ဆိုသည် မျိုး ထည့်သွင်းထားခြင်းမရှိပေ။ အဖွဲ့ကိုလာရောက်သည့်ပြင်ပဧည့်သည်များအနေဖြင့် မည်သူကမည်သည့်လုပ်ငန်းများကို လုပ်နေသည်ဆိုသည်ကို ရှင်းလင်းစွာနှင့် အထက်အောက်၊ရာထူးပုံစံမျိုးဖြင့် မထည့်ပဲထည့်သွင်းပေးခြင်းမျိုးဖြစ်သည်။ အဖွဲ့ ကြီးလွန်ပါက အဖွဲ့ဝန်ထမ်းများအားလုံးကို ဖော်ပြပေးနိုင်ရန်အတွက် နေရာနှင့် စာရွက်ကြီးကြီးလိုအပ်နိုင်ပါသည်။

❏ ကြွေးမြီ၊အတိုးနှုန်းနှင့် လိုငွေပြမှု

တရုတ်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများအကြောင်းဆွေးနွေးတိုင်း ကြွေးမြီထောင်ချောက်အကြောင်း မေးမြန်းကြလေ့ရှိသည်။ အကြွေးဆိုလျှင် ကြောက်စရာအဖြင့် အများမှတ်ယူထားကြသည်။ တကယ်လည်း အကြွေးက လူတစ်ဦးတစ် ယောက် ဘဝတွင်ဖြစ်စေ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတစ်ခု၌ဖြစ်စေ၊ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအတွက်ဖြစ်စေ ကြွေးပိလျှင် ပြသနာ အကြီးအကျယ်တက်တတ်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း နိုင်ငံအစိုးရများ ရယူသည့်ကြွေးမြီ (သို့) ချေး ငွေများသည် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများနှင့် မိသားစု ပြည်သူတစ်ဦးခြင်း ရယူသည့်ကြွေးမြီများနှင့် အလွန်ခြားနားပါ သည်။ နိုင်ငံ၏အနေအထားနှင့်လည်း အထူးသက်ဆိုင်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် ချမ်းသာသည့်နိုင်ငံများနှင့် အလယ် အလတ်၊ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများအကြား ကြွေးယူခြင်းအတူတူ များစွာကွာခြားမှုရှိပါသည်။ ချမ်းသာသည့်နိုင်ငံများအ ကြား၌ပင် အမေရိကန်နိုင်ငံသည် ကြိုက်သလောက် ကြွေးယူနိုင်သည့်အနေအထားတွင် ရှိနေသလိုဖြစ်နေသည်။

❏ ကိုဗစ်-၁၉နှင့် အစိုးရကြွေးမြီများ

ကိုဗစ်-၁၉ကပ်ဘေးဖြစ်ပွားပြီးနောက် နိုင်ငံတိုင်းလိုလို၏ အစိုးရများသည် ကပ်ဘေးရန်ကို ရင်ဆိုင်ကျော်လွှားနိုင် ရန် ကျန်းမာရေးအသုံးစရိတ်များကို တိုးမြှင့်သုံးစွဲရသလို၊ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကူးစက်မှုကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရန် အသွားအလာ များတားမြစ်ရခြင်းနှင့် နေအိမ် (သို့) သတ်မှတ်နေရာများတွင် သန်းချီသော မြို့နေပြည်သူများ၊ ကျေးလက်နေ ပြည်သူများကို ကန့်သတ်နေထိုင်စေခြင်း လော့ဒ်ဒေါင်းလုပ်ရခြင်းများကြောင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများလည်း ရပ်ဆိုင်းသွားရခြင်း၊ စက်ရုံအလုပ်ရုံများ လနှင့်ချီပိတ်ထားရခြင်း၊ ပို့ကုန်သွင်းကုန်များ တင်ပို့ခြင်း တင်သွင်းခြင်း မပြုလုပ်နိုင်တော့သဖြင့် စီးပွားရေးတဟုန်ထိုး ကျဆင်းသွားခြင်းနှင့် အလုပ်လက်မဲ့ဦးရေ အဆမတန် တိုးပွားလာ ခြင်းတို့ကို တုန့်ပြန်သည့်အနေဖြင့် ကိုဗစ်-၁၉ကပ်ဘေးကြောင့် ထိခိုက်ရသည့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ကုစားမှု အစီအစဉ်များ အစိုးရများမှရေးဆွဲပြီး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ထွီလီယံ၊ ဘီလီယံမြောက်မြားစွာ အစိုးရများ သုံးစွဲနေ ကြရသဖြင့် အစိုးရ၏လိုငွေပြမှုများမြင့်တက်လာသလို ကြွေးမြီများလည်း မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ နိုင်ငံအတော် များများသည် နိုင်ငံဂျီဒီပီ၏ ၁၀%အထက်ကို ကိုဗစ်-၁၉ ကုစားမှုအစီအစဉ်များအတွက် အစိုးရဘတ်ဂျက်မှ သုံး စွဲရန် အစီအစဉ်များ ချမှတ်ထားသည်။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ဖယ်ဒရယ်အစိုးရမှ နိုင်ငံဂျီဒီပီ၏ ၂၅% ကျော် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆ထွီလီယံနီးပါးသုံးစွဲရန် လျာထားနေကြောင်းသိရသည်။ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂ထွီ လီယံကျော်ကိုတော့ ကွန်ဂရက်မှအတည်ပြုပြီး သုံးစွဲနေပြီဖြစ်သည်။ နောက်ထပ် ၃ထွီလီယံကျော်ကို ဒီမိုကရက် အမတ်များမှ အဆိုပြုထားခြင်းဖြစ်သည်။ အခြားဥရောပနိုင်ငံများအတွက်လည်း ဥရောပသမဂ္ဂမှ အမေရိကန်ဒေါ် လာ ၁ထွီလီယံခန့်သုံးရန်ပြင်ဆင်နေပြီး လောလောဆယ် ဘီလီယံ၅၀၀ခန့်ကို စီးပွားရေးကုစားမှုအစီအစဉ်များ (သို့) အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ stimulus package များအတွက်သုံးစွဲရန်လျာထားနေသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၌လည်း ကိုဗစ် -၁၉ စီးပွားရေးကုစားမှုအစီအစဉ်ကို ဖွံ့ဖြိုးရေးမိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းများမှ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂ဘီလီယံ ချေးငွေ ထုတ်ပေးမည်ဟု ကတိကဝတ်ပြုထားကြောင်းသိရသည်။

သေချာသည်မှာတော့ အစိုးရအသီးသီးသည် (ဖွံ့ဖြိုးပြီး၊ အလယ်အလတ်နှင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများအားလုံး)ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ဘေးကို ကာကွယ်ကုသထိန်းချုပ်ရန်နှင့် စီးပွားရေးတဟုန်ထိုးကျဆင်းမှုကို တုန့်ပြန်ရန် နိုင်ငံတော်ဘတ် ဂျက်များမှ ဒေါ်လာဘီလီယံ၊ ထွီလီယံချီသုံးစွဲရတော့မည်ဖြစ်သဖြင့် ဘတ်ဂျက်လိုငွေပြမှုများ မြင့်မားလာသည် နှင့်အမျှ အစိုးရကြွေးမြီများလည်း မြင့်တက်လာမည်ဖြစ်သည်။ ပိုဆိုးသည်မှာ နဂိုက ပုံမှန်ရနေသည့် အခွန်အခ များလည်း စီးပွားရေးကျဆင်းမှုနှင့်အတူ ကျဆင်းသွားသဖြင့် အစိုးရဘဏ္ဍာငွေ အရအသုံးတွင် ဝင်ငွေပိုင်း၌ များ စွာကျဆင်းသွားချိန် တဘက်တွင်လည်း အသုံးစရိတ်များကို မဖြစ်မနေ တိုးမြင့်သုံးစွဲရန်လိုအပ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုထက်ပိုဆိုးသည်က သံယံဇာတအပါအဝင် ကုန်ကြမ်းပို့ကုန် တင်ပို့သည့်နိုင်ငံများအတွက် ရေနံအပါအဝင် တွင်းထွက်ပို့ကုန်များ ဈေးနှုန်းကျဆင်းသွားမှုကြောင့် ယင်းနိုင်ငံများ၏ ဝင်ငွေသည် ထိုဆင်းသွားမည်ဖြစ်သည်။ ထိုအခါ နိုင်ငံတော်ကြွေးမြီများလည်း အဆမတန် မြင့်တက်သွားတော့မည်ဖြစ်သည်။

လိုငွေပြမှုကြောင့် ကြွေးတင်ခြင်းသည် စိုးရိမ်စရာလား

နိုင်ငံအပေါ်မူတည်သည်ဟု ဖြေရမည်ထင်သည်။ အစိုးရများသည် ဘတ်ဂျက်လိုငွေပြသည့်အခါ နိုင်ငံတော်ဗဟို ဘဏ်များမှ ချေးယူလေ့ရှိသည်။ သို့တည်းမဟုတ် အစိုးရငွေတိုက်စာချုပ်များ၊လက်မှတ်များထုတ်ရောင်း၍လည်း လိုငွေပြမှုကိုဖြေရှင်းကြသည်။ သို့သော် ချမ်းသာသည့်နိုင်ငံအစိုးရများနှင့် အလယ်အလတ်နိုင်ငံများ၊ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံ များ၏အစိုးရများ အင်အားခြင်းများစွာကွာခြားသည်။
အထူးသဖြင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုဖြစ်သည်။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ဖယ်ဒရယ်အစိုးရ၏ဘတ်ဂျက်လိုငွေပြမှုသည် ကိုဗစ်-၁၉ကပ်ဘေး မတိုင်ခင်ကတည်း ကမြင့်တက်နေပြီဖြစ်သည်။ ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် ဒေါ်လာဘီလီယံ ၅၈၅ လိုငွေပြခဲ့ရာမှ ၂၀၁၉ခုနှစ်၌ ဒေါ်လာ၁ထွီလီ ယံလိုလာလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံဂျီဒီပီ၏ ၄ရာခိုင်နှုန်းကျော်ရှိသည်။ သို့သော်လည်း လိုငွေပြမှုနှင့် နိုင်ငံတော် ကြွေးမြီများ မြင့်တက်လာခြင်းသည် လောလောဆယ် ပြသနာမဟုတ်ဟု ဟားဗတ်တက္ကသိုလ်မှ Jason Furman နှင့်အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအစိုးရ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဟောင်း Larry Summers တို့က ၂၀၁၉ခုနှစ် ဧပြီလထုတ် Foreign Affairs မဂ္ဂဇင်းကြီးတွင်ရေးသားခဲ့သည့် “Who Is Afraid of Budget Deficits: Washington Should End Its Debt Obsession”ဆောင်းပါးတွင်ရေးသားထားသည်။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် အခြားမည်သည့်နိုင်ငံနှင့်မျှမတူသည့် အထူးအခွင့်အရေးကို ရရှိထားသည်။ ဤသည်မှာတော့ ယင်း၏ငွေကြေး ဒေါ်လာသည် နိုင်ငံတကာသုံးဖြစ်နေခြင်းဖြစ်သည်။ အရောင်းအဝယ် အများစု ကိုဒေါ်လာနှင့်တန်ဖိုးဖြတ်ကြသည်။ ထို့အတွက်ကြောင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ဗဟိုဘဏ်မှ အစိုးရလိုသမျှကို ငွေစက္ကူရိုက်ထုတ်ပေးလျှင်လည်း လတ်တလော ပြသနာ ကြီးကြီးမားမားမရှိ။ ထို့ပြင် အမေရိကန်ဒေါ်လာသည် နိုင်ငံတကာသုံး ငွေကြေးဖြစ်သဖြင့် ဗဟိုဘဏ်များသည် ဒေါ်လာကို အရန်ငွေကြေးအဖြင့် စုဆောင်းလေ့ရှိသည်။ အမေရိကန်အစိုးရ ငွေတိုက်စာချုပ်များ Treasury Bonds များသည် စိတ်ချရသည့်အရာများဖြစ်သဖြင့် ကမ္ဘာ့စီး ပွားရေး မတည်မငြိမ် ဖြစ်နေချိန်၌ ရရှိမည့်အတိုးနှုန်းနည်းသော်လည်း ဝယ်ယူလိုသူ အများအပြားရှိနေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် အတိုးနှုန်းများ သုညရာခိုင်နှုန်းနီးပါးဖြစ်နေခြင်း၊ ငွေကြေးဖေါင်းပွမှု နိမ့်ဆင်းနေခြင်း၊ ဘဏ်များ တွင် စုဆောင်းငွေများ (savings)များပြားနေခြင်း၊ ဆင်းရဲချမ်းသာ မညီမျှမှုကြီးထွားနေခြင်း၊ ကုမ္ပဏီများတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရန် ငွေအများအပြားရှိနေခြင်းကြောင့် ဘဏ်များမှချေးယူရန်မလိုသည့်အတွက် ဘဏ်တိုးနှုန်းများ ဆက်လက်ကျဆင်းနိုင်ခြင်း၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အစိုးရ၏ ၁၀နှစ် ငွေတိုက်စာချုပ်များ၏ အတိုးနှုန်းသည် ၁ရာခိုင်နှုန်းခန့်သာ ရှိခြင်းတို့ကြောင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ကိုဗစ်-၁၉အတွက် နောက်ထပ်လိုငွေ ဂျီဒီ ပီ၏ ၂၅-၃၀ ရာခိုင်နှုန်းရှိလျှင်လည်း ပြသနာမဟုတ်ချေ။ ၂၀၀၀ခုနှစ်က အမေရိကန်အစိုးရ၏ ကြွေးမြီသည် ဂျီဒီပီ ၏ ၆ရာခိုင်နှုန်းသာရှိပြီး ထိုအချိန်က အတိုးနှုန်းသည် ၁၀နှစ်အစိုးရငွေတိုက်စာချုပ်များအတွက် ၄.၃ရာခိုင်နှုန်း ရှိသည်။ ၂၀၁၈ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်အစိုးရ ကြွေးမြီသည် ဂျီဒီပီ၏ ၁၀၅%ရှိလာမည်ဖြစ်သော်လည်း အတိုးနှုန်း သည် ဝ.၈%သာရှိသည်။ သို့ဖြစ်၍ ကြွေးမြီနှင့်ဂျီဒီပီ အချိုးအစားသည် ၁၅၀%ဖြစ်လာမည်ဆိုလျှင်လည်း အနာ ဂတ်မျိုးဆက်များအနေဖြင့် တိုးတက်လာသည့် ၅၀%ခန့်သော ကြွေးမြီအတွက် အစိုးရအသုံးစရိတ်မှပေးရမည့် အတိုးငွေသည် ဂျီဒီပီ၏ ဝ.၅%ခန့်သာရှိမည်ဟု Jason Furman နှင့် Larry Summers တို့က ယင်းတို့ဆောင်းပါး တွင် ရေးသားထားသည်။

ဥရောပသမဂ္ဂအနေဖြင့်လည်း အလားတူပင်ဖြစ်သည်။ အတိုးနှုန်းများ သုညနီးပါးဖြစ်နေပြီး ယင်း၏ငွေတိုက်စာ ချုပ်များကို ဝယ်ယူမည့်သူများရှိသဖြင့် ၁ထွီလီယံခန့်ကို ထုတ်ရောင်းလည်း ပြသနာမဟုတ်ချေ။ ထို့အတွက် ကြောင့်လည်း ပညာရှင်များက ကိုဗစ်-၁၉ကပ်ဘေးကို ကျန်းမာရေးအရ၊ စီးပွားရေးအရ တုန့်ပြန်ရာတွင် “Whatever It Takes” လိုသလောက်ကို သုံးစွဲရန် ချမ်းသာသည့်နိုင်ငံများကို အကြံပြုကြခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော်လည်း ချမ်းသာသည့်နိုင်ငံများလို အလယ်အလတ်နှင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများအနေဖြင့် လိုသလောက်ငွေကို ဗဟိုဘဏ်မှရိုက်ထုတ်ပြီး ချေးငှားရန် (သို့) ပြင်ပနိုင်ငံများမှ လိုသလောက်ချေးယူရန် မဖြစ်နိုင်။ လိုသလောက်ကို ဗဟိုဘဏ်မှရိုက်ထုတ်ပြီး ချေးလျှင်လည်း ငွေကြေးဖေါင်းပွမှု၊ ငွေတန်ဖိုးကျဆင်းမှုနှင့် capital flight ဟုခေါ်ဆို သည့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားသည့် ငွေတိုက်စာချုပ်များ အလုံးအရင်းနှင့်ထုတ်ရောင်းခြင်း၊ ဒေါ်လာများပြည်တွင်းမှ အလုံးအရင်း ထွက်သွားခြင်းများဖြစ်နိုင်သည်။ အထူးသဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၏ ချေးငွေများသည် ဒေါ်လာဖြင့် ပေးချေရမည့် ချေးငွေများဖြစ်နေခြင်းဖြစ်သည်။ ဂျပန်အစိုးရ၏ ချေးငွေသည် ဂျီဒီပီ၏ ၂၀၀%ခန့်ဖြစ်နေသည်မှာ ကြာပြီးဖြစ်သော်လည်း ဂျပန်နိုင်ငံအနေဖြင့် ကြွေးမြီပြသနာမတက်ခြင်းမှာ အစိုးရချေးယူသည့် ချေးငွေများသည် ယန်းချေးငွေများဖြစ်နေသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ကိုယ့်ငွေဖြင့် ကိုယ့်အစိုးရအားပြန်ချေးခြင်းဖြစ်သဖြင့် ပြသနာမရှိ ခြင်းဖြစ်ပြီး ထိုသို့အစိုးရမှ ဘတ်ဂျက်လိုငွေအပြခံ၍ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများပြုလုပ်သဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု သည် ထင်သလောက်မဆိုးခြင်းဖြစ်သည်။

❏ ကြွေးပိနေသည့် ဝင်ငွေအလယ်အလတ်နှင့် ဝင်ငွေနည်းနိုင်ငံများ

ကြွေးတင်ရှင်ဘုရင်ဆပ်လိမ့်မည်ဟု ဆိုရိုးစကားရှိသော်လည်း ဝင်ငွေအလယ်အလတ်နှင့် ဝင်ငွေနည်းနိုင်ငံများ (middle-income and low income countries)အတွက် တင်ရှိနေသည့်ကြွေးဒုက္ခသည် ယခုကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ဘေးကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာသည့် စီးပွားရေး၊လူမှုရေး သက်ရောက်မှုများကို ပိုမိုဆိုးဝါးသွားနိုင်အောင် ပြုလုပ် သွားနိုင်သည်ဟု နို်င်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများ၊ နိုင်ငံတကာပညာရှင်များက သုံးသပ်လျက်ရှိသည်။ ထို့အတွက် ကြောင့်လည်း ကြွေးရှင်နိုင်ငံအစိုးရများ၊ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပုဂ္ဂလိကကြွေးရှင်များကို ချေးငွေကုစား မှုအစီအစဉ်များ (debt relief programs) အလျင်အမြန် အကောင်အထည်ဖေါ်ရန်တိုက်တွန်းလျက်ရှိသည်။ လောလောဆယ် အစိုးရများအချင်းချင်း ချေးငှားထားသည့် ချေးငွေများအပေါ် (official bilateral loans)အတိုး နှင့်အရင်း ပြန်လည်ပေးဆပ်ရန် အချိန်ကျရောက်နေပြီဖြစ်သည့် ချေးငွေများကို ဆိုင်းငံ့ထားပြီး ကမ္ဘာ့ဘဏ်၊ နိုင်ငံ တကာငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့တို့မှ နောက်ထပ် ကိုဗစ်-၁၉ ကုစားမှုအစီအစဉ်များအတွက် ချေးငွေများထုတ်ပေး ရန်သဘောတူထားသော်လည်း ပုဂ္ဂလိကကြွေးရှင်များ (private creditors)က ၎င်းတို့၏ချေးငွေများအပေါ် အတိုးနှင့်အရင်း ပြန်လည်ပေးဆပ်မှုကို ဆိုင်းငံ့ခြင်း၊ ချေးငွေများ၏ အတိုးနှုန်းနှင့်တကွ ပေးဆပ်ရမည့် ပမာဏ တို့အပေါ် ပြန်လည်ပြင်ဆင်မှုမပြုလုပ်လျှင် ကမ္ဘာ့ဘဏ်ကဲ့သို့သော နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများမှ ကိုဗစ်-၁၉အ တွက်ပေးအပ်သည့် ချေးငွေအသစ်များသည် ပုဂ္ဂလိကကြွေးရှင်များ၏ တိုးရင်းပေါင်း ပေးရသည့်အထဲ ပါသွားနိုင် သဖြင့် စိုးရိမ်ပူပန်မှုများရှိနေပြီး ယင်းပြသနာကို ကမ္ဘာ့ဘဏ်၊ နိုင်ငံတကာငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့နှင့် ဂျီ-၂၀အုပ်စု ဝင်နိုင်ငံများမှခေါင်းဆောင်များ ပူးပေါင်းညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှသာ ကိုဗစ်-၁၉ကပ်ဘေးကို ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများအနေ ဖြင့်ထိရောက်စွာ ထိန်းချုပ်နိုင်မည်ဖြစ်သလို ဖြစ်ပေါ်လာသည့် စီးပွားရေးသက်ရောက်မှုများကိုလည်း ထိရောက် စွာတုန့်ပြန်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတကာမှရယူထားသည့် ချေးငွေများသည် ဂျီဒီပီ၏ ၁၅%သာ ရှိသည်ဟု စီမံဘဏ္ဍနှင့်စက်မှုဝန်ကြီးဋ္ဌာန ဒုဝန်ကြီးက ၎င်း၏လူမှုကွန်ယက်စာမျက်နှာတွင် ရေးသားထားသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် ကြွေးပိမနေသဖြင့် ကံကောင်းသည်ဟုဆိုသည်။

ဆင်းရဲသည့်နိုင်ငံများ၏ ပြင်ပကြွေးမြီသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ၁၁ထွီလီယံရှိနေပြီး ယခု၂၀၂၀ခုနှစ်မှာပင် တိုးရင်းပေါင်း ပြန်ဆပ်ရမည့် ပမာဏမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃.၉ထွီလီယံရှိနေသည်ဟု Brookings Institute ကထုတ်ပြန်ထားသည့်အတွက် အလယ်အလတ်နှင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၏ ကြွေးမြီပြသနာကို မှန်းဆကြည့်နိုင် သည်။

ထို့အတွက်ကြောင့် ကမ္ဘာ့ဘဏ်၊ နိုင်ငံတကာ ငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့အပါအဝင် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့ အစည်းများ၊ ခေါင်းဆောင်များနှင့်ပညာရှင်များက ကိုဗစ်-၁၉ကပ်ဘေးအား ထိရောက်စွာ တုန့်ပြန်ရန်နှင့် ရေရှည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ယင်းနိုင်ငံများ၏အကြွေးများကို ရှော်ပစ်ရန် သို့မဟုတ် ပြန်လည်ညှိနှိုင်း၍ ကြွေးမြီကုစားရေး (debt relief) ကိုအလျင်အမြန်ဆောင်ရွက်ရန် ကြွေးရှင်နိုင်ငံများ၊ ပုဂ္ဂလိကကြွေးရှင်များ၊ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးမှုဘဏ်များကို တိုက်တွန်းလျက်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့်တော့ ပြည်ပကြွေးမြီ ရာခိုင်နှုန်း နည်းပါးသေးသည့်အတွက် ကိုဗစ်-၁၉ကပ်ဘေးကို ထိရောက်စွာတုန့်ပြန်ရန် နိုင်ငံတကာမှ ချေးငွေယူမည်ဆို လျှင်လည်း ယူနိုင်သည့်အနေအထား၌ ရှိနေသည်။ ဗဟိုဘဏ်မှလည်း လိုအပ်လျှင် ထုတ်ချေးနိုင်သည့် အနေအ ထားရှိသည်ဟု ယူဆနိုင်သည်။

ကြွေးမြီ (သို့) ချေးငွေရယူရာတွင် အဓိကစဉ်းစားရမည့်အချက်မှာ ချေးငွေစာချုပ်သက်တမ်း (ရေတိုနှင့်ရေရှည်) နှင့် အတိုးနှုန်းဖြစ်သည်။ ချေးငွေတိုင်းသည် စိုးရိမ်စရာမလို။ ကမ္ဘာ့ဘဏ်၊အာရှဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ်တို့မှ ရယူသည့် ချေးငွေများ၏ အတိုးနှုန်းသည် concession loans ဖြစ်သဖြင့် အလွန်သက်သက်ပြီး နှစ်ရှည်ချေးငွေများဖြစ်သ ဖြင့် အမှန်တကယ် လိုအပ်နေသည့် ပြည်သူ့ဝန်ဆောင်မှုများအတွက်ဆိုလျှင် စိုးရိမ်ပူပန်စရာမလိုချေ။ ယခု မြန်မာနိုင်ငံအပါအဝင် တကမ္ဘာလုံး ကြုံတွေ့နေရသည့် ကိုဗစ်-၁၉ကပ်ဘေးကို ရှိသမျှ အရင်းအမြစ်များဖြင့် တုန့် ပြန်ရမည်ဖြစ်သဖြင့် ပြည်သူများ၏ အသက်အန္တရာယ်ကို ထိရောက်စွာ အကာအကွယ်ပေးနိုင်ရန်၊ ကပ်ဘေးကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရန်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရေရှည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် လူမှုစီးပွားပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများ အကောင် အထည်ဖေါ်ဆောင်ရန် အတိုးနှုန်းသက်သာသည့် နှစ်ရှည်ချေးငွေများကို ထိရောက်သည့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများအ တွက် ချေးယူသင့်ကြောင်းတင်ပြလိုက်ရပါသည်။

ခိုင်ဝင်း

၂၅ ၊ မေ ၊ ၂၀၂၀

Ref:

Jason Furman & Larry Summers (2019), “Who Is Afraid of Budget Deficits: Washington Should End Its Debt Obsession”, Foreign Affairs 98(2): 82-94.

UNCTAD (2020), “ From the Great Lockdown to Great Meltdown: Developing Country Debt in the Time of Covid-19”.